Günümüzde bir gayrimenkul ya da araç almak istediğinizde eğer nakit paranız yoksa aklınıza ilk gelen yol banka oluyor. Tüm Dünyada farklı yöntemler olsada en yaygını banka kredisi (mortgage) yöntemidir. Mortgage kredisi %30 - 40 oranı ile ülkemizde de en çok tercih edilen yöntemdir. Ancak ülkemizde son yıllarda yaşanan ekonomik dalgalanmalar sonucu Dünyada faizin en yüksek olduğu ülkelerden biri olduk. Yaşadığımız bu ekonomik daralma sonucunda ekonomomizin lokomotifi olan inşaat sektöründe bir önceki yıla oranla toplamda %50 kredili satışlarda %80 azalma yaşandı. Domino etkisi yaratan bu durum müteaahitlerin patlamasına ve inşaat sektöründen beslenen binlerce yan sektörüde krize sürükledi.

Mevcut konjonktürde başka bir ev alma yöntemi var mı?

Evet var. Geleneksel imece yöntemini elbirliği adıyla kurumsallaştıran Emin Üstün, 1991 yılında başlattığı bu sistemle bugüne kadar 180 bine yakın aileyi ev ve araba sahibi yaptı. Herkesin kendi bütçesine göre tasarruf yaptığı bu işleyişte çekilişli ya da çekilişsiz sırası gelen aile Türkiyenin istediği yerinden ev - arsa - iş yeri - araç şeklinde istediği yatırımı yapabiliyor. Bu imece sistemini bankadan ayıran nokta ise kredi ya da para satmaması dolayısıyla sıranız geldiğinde bir gayrimenkul ya da taşıt almak durumundasınız. Bu yöntemde kredi gibi evinizi hemen alamıyorsunuz, elbirliği sistemi bu yüzden faizsiz ve düşük maliyetlidir. Ayrıca bu sistem faiz konusunda dini icazet ve fetvaları dikkate alarak kurulmuş bir yöntemdir. 

Ne zaman alabiliyor?

Teslim tarihinizi girdiğiniz sistem (kampanya), ev almak için talep ettiğiniz miktar ve sizin ödeme gücünüz belirler. Kurasız sistemde vadenin ortasında yani yaklaşık olarak paranın yarısını biriktirdiğizde tamamını alırsınız. Örneğin 400 bin TL'lik bir ev almak istiyorsanız içeride yaklaşık olarak yarısını 200 bin TL'yi biriktirmeniz gerekir. Çekilişli sistemde ise yine en geç vade ortasında almayı şirket taahhüt eder ancak bu süre zarfında sizleri noter huzurunda çekilişe dahil eder ve daha erken ev sahibi olma şansı tanır.Tıpkı bayanların yaptığı gün gibi.

Kredi ile kıyaslarsak?

Ağustos'2020 itibariyle ülkemizde en düşük konut kredisi %0,99 ile %1,60 arasında değişmektedir. Yine 400 bin TL'lik bir ev için örnekleme yapacak olursak toplam geri ödemesi 700 - 800 bin TL arasında maliyeti 300 - 400 bin TL arasında değişmektedir. Aylık ödemeleri 10 yıllık vadede ortalama 6 bin TL. Kredi ile evinizi hemen alırsınız ancak günümüzdeki yüksek faizler sebebiyle bir ev kendinize alırken 1 evde bankaya almış oluyorsunuz. Aynı ödemeler ile elbirliği sisteminde evinizi çekilişle 1ila 20 ay arasında almış olurdunuz toplam maliyeti ise en fazla 40 - 50 bin TL, geri ödemesi ortalama 450 bin TL olmaktadır. Konut kredilerinin toplam geri ödemesi Ağustos'2020 ortalamasına göre 750 bin TL'dir. Bir ev almak için ilk 6 yıl faiz sonraki 4 yıl ise evinizin asıl bedelini ödüyorsunuz. 

Elbirliği sisteminde ise 400 binlik bir evin size toplam maliyeti ortalama 40 - 50 bin TL geri ödemesi 450 bin TL dir. Aylık ödemeleriniz ise 6 - 7 bin TL olmasına gerek yoktur aylık 3 - 4 bin TL ödeyerek ile bile ev sahibi olabilirsiniz. 

Madem bu kadar avantajlı insanlar neden krediyi tercih ediyor, burada göz önüne almanız gereken konu kira gideri veya geliriniz ile enflasyon. Malum ülkemizde hiçbir şey yerinde durmuyor, 2-3 sene sonra evin tahmini fiyatını göz önüne alarak bu tercihi yapmakta fayda var.

Peki güvenilir midir?

Havuzda toplanan parayla her ay binlerce kişiye ev alması için teslimat yapılır bu kişiler evi ve tapuyu üstüne alır ancak hem şirket kendini hemde havuzdaki üyeleri koruyabilmesi için tapuya ipotek/satılamaz konulur. Bu süreçte ayrılan, donduran ve harici risk durumları oluşabilir bu yüzden öz sermayesi güçlü köklü firmaları tercih etmekte fayda vardır. Pandemi döneminde teslimatta zorlanan firmalara şahit olduk. Evim sektöründeki firmaları araştırırken tüm bu kriterleri göz önüne almakta fayda var.